kilka uwag na tle urzędowych stawek adwokackich
ZakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ kolejny organizowany przez Ministerstwo SprawiedliwoÅ›ci TydzieÅ„ Pomocy Osobom Pokrzywdzonym PrzestÄ™pstwem. Po raz kolejny w imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej zajmujÄ™ siÄ™ koordynowaniem udziaÅ‚u adwokatów w tym przedsiÄ™wziÄ™ciu. I coraz częściej nasuwajÄ… siÄ™ gorzkie refleksje i poczucie rozdwojenia jaźni.
Z jednej strony – sÅ‚owa podziÄ™kowania, ze strony organizatora Tygodnia (czyt. Ministerstwo SprawiedliwoÅ›ci) peÅ‚ne szacunku wobec naszej pracy, z drugiej – co chwila pojawiajÄ…ce siÄ™ informacje o, Å‚agodnie mówiÄ…c, niechÄ™ci do naszego samorzÄ…du ze strony tegoż samego Ministerstwa SprawiedliwoÅ›ci.
Do napisania artykuÅ‚u skÅ‚oniÅ‚o mnie pismo, które jeden z Kolegów otrzymaÅ‚ w odpowiedzi na swojÄ… proÅ›bÄ™ skierowanÄ… do Ministerstwa SprawiedliwoÅ›ci o zwiÄ™kszenie stawek adwokackich. Czytamy w nim, że „okreÅ›lenie stawek minimalnych na obecnym poziomie jest zagwarantowaniem obywatelowi należytego dostÄ™pu do sÄ…du” , także, że nie podwyższanie stawek leży … w interesie spoÅ‚ecznym. Co siÄ™ kryje za takimi stwierdzeniami – już nie napisano.
Jaki interes spoÅ‚eczny przemawia za 120,00 zÅ‚ stawkÄ… brutto za sporzÄ…dzenie skargi kasacyjnej? Co powoduje, ze w sprawie o przywrócenie do pracy stawka wynosi 60,00 zÅ‚ brutto za caÅ‚Ä… sprawÄ™? Co spowodowaÅ‚o, że w miesiÄ…cu, w którym adwokaci zaangażowali siÄ™ w pomoc pro bono wspólnie z Ministerstwem SprawiedliwoÅ›ci obniża siÄ™ stawkÄ™ w sprawach konsumenckich oraz w sprawach o przewlekÅ‚ość postÄ™powania do kwot odpowiednio 60,00 zÅ‚ i 120,00 zÅ‚. W jaki sposób ma to zagwarantować dostÄ™p obywatela do sÄ…du?
Trzeba tu wyjaÅ›nić jednÄ… kwestiÄ™: rozporzÄ…dzenie nie reguluje wyÅ‚Ä…cznie stawek za dziaÅ‚anie adwokata z urzÄ™du. W sprawie z urzÄ™du SÄ…d może z uwagi na zawiÅ‚ość sprawy i nakÅ‚ad pracy adwokata podwyższyć stawkÄ™ do 150% stawki minimalnej, co oznacza przy wyjÄ…tkowym nakÅ‚adzie pracy kwotÄ™ 90,00 zÅ‚ brutto za wieloletni skomplikowany proces. A w sprawie z wyboru – sÄ…d może przyznać 6-krotność takiej stawki, a zatem 360,00 zÅ‚ i sÄ… to kwoty maksymalne. W praktyce oznacza to, że klient wygrywajÄ…c sprawÄ™ nie uzyska zwrotu poniesionych kosztów swojego peÅ‚nomocnika. DoszÅ‚o bowiem do zbyt dużej rozbieżnoÅ›ci pomiÄ™dzy stawkami umownymi, a stawkami urzÄ™dowymi.
Stawki zostaÅ‚y ustalone w 2002 roku, kiedy to przeciÄ™tne wynagrodzenie pracowników wynosiÅ‚o ok.2200,00 zÅ‚. W 2012r to wynagrodzenie wynosi ok. 3500,00 zÅ‚.
Kwoty wynikajÄ…ce z rozporzÄ…dzenia sÄ… wrÄ™cz absurdalne. A ich obniżanie jest kolejnÄ… próbÄ… zapeÅ‚nienia dziury budżetowej kosztem obywatela. Obniża siÄ™ stawki tam, gdzie jest za dużo spraw (tak uzasadniono obniżenie stawki za sprawy przed SÄ…dem Ochrony Konsumentów i Konkurencji), albo tam gdzie pÅ‚aci Skarb PaÅ„stwa za swoje zaniedbania (skarga na przewlekÅ‚ość postÄ™powania). Nie widać w tym w ogóle interesu obywatela, a już tym bardziej interesu spoÅ‚ecznego.
Adwokaci majÄ… obowiÄ…zek wystÄ™powania w sprawach z urzÄ™du. PodlegajÄ…, jak przy prowadzeniu każdej innej sprawy, zasadom etyki zawodowej, odpowiedzialnoÅ›ci dyscyplinarnej, cywilnej. WykonujÄ… na rzecz PaÅ„stwa usÅ‚ugÄ™ w postaci pomocy prawnej dla osoby niezamożnej, bÄ…dź nieporadnej. To PaÅ„stwo bowiem, zgodnie z prawem unijnym, a także KonwencjÄ… Praw CzÅ‚owieka ma zapewnić dostÄ™p do sÄ…du osobom nieporadnym i niezamożnym. Czy zatem nie przerzuca swoich obowiÄ…zków na obywateli? Może warto przypomnieć w tym miejscu KonwencjÄ™ Nr 29 MiÄ™dzynarodowej Organizacji Pracy dotyczÄ…cej pracy przymusowej lub obowiÄ…zkowej
z28.06.1930
Art.14
1.(...), praca przymusowa lub obowiÄ…zkowa we wszystkich jej postaciach powinna być wynagradzana w gotówce i wedÅ‚ug stawek, które nie powinny być niższe ani od tych, jakie za ten sam rodzaj pracy obowiÄ…zujÄ… na obszarze, gdzie pracownicy sÄ… zatrudniani, ani od tych, jakie obowiÄ…zujÄ… na obszarze, gdzie pracownicy zostali zwerbowani.
Warto podać przykÅ‚ad sprawy, którÄ… prowadziÅ‚a jedna z Koleżanek: klient niesÅ‚yszÄ…cy, dużo korespondencji, kilka dÅ‚ugich rozmów z nim, odbywanych przy pomocy wymiany pisemnych karteczek, kilka terminów rozpraw, opinie biegÅ‚ych. Wynagrodzenie 60,00 zÅ‚ brutto. Stawka godzinowa – poniżej 1,00 zÅ‚. Czy to jest ten wÅ‚aÅ›nie interes spoÅ‚eczny? Może zatem chodzi o to, że gdy klient wygra – wynagrodzenie zapÅ‚aci „biedny” ZUS, wiÄ™c nie może być zbyt duże. A może jednak o to, żeby adwokat sfinansowaÅ‚ „prawo dostÄ™pu obywatela do sÄ…du”.
PodniosÄ… siÄ™ zapewne gÅ‚osy, że adwokaci już tyle zarabiajÄ…, że mogÄ… darować swojÄ… pracÄ™ i wiedzÄ™ Skarbowi PaÅ„stwa. Może to byÅ‚a prawda parÄ™ lat temu. Aktualnie na rynek wchodzi ogromna grupa mÅ‚odych adwokatów, radców prawnych, a także rozwija siÄ™ rynek „usÅ‚ug prawnych” prowadzonych niekoniecznie przez prawników. Ci mÅ‚odzi ludzie nie majÄ… rozwiniÄ™tych kancelarii, dostÄ™pu do klientów. Ograniczeni sÄ… w możliwoÅ›ci ich pozyskiwania zasadami etyki zawodowej, a w naszym spoÅ‚eczeÅ„stwie nie ma nawyku korzystania z profesjonalnej pomocy prawnej. BarierÄ… w korzystaniu z prawa do sÄ…du przez obywatela sÄ… też bardzo wysokie wpisy sÄ…dowe. Część mÅ‚odzieży adwokackiej zapewne chÄ™tnie przyjęłaby do prowadzenia sprawy z urzÄ™du, gdyby pozwoliÅ‚y one na utrzymanie kancelarii. GwarantujÄ™, że poprowadziliby je zgodnie ze wszystkimi kanonami sztuki prawniczej. Niestety przy taki zaniżonych stawkach – sprawa z urzÄ™du staje siÄ™ dla nich znacznym obciążeniem finansowym – może być zbyt dużym. Po prostu nie bÄ™dzie ich na to stać.
I jeszcze jedna uwaga – dziaÅ‚alność pro bono adwokatów zawsze byÅ‚a i jest dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… dobrowolnÄ…, pÅ‚ynÄ…cÄ… z potrzeby serca. Do takiej dziaÅ‚alnoÅ›ci na rzecz Skarbu PaÅ„stwa nie można zmuszać. A prowadzÄ…c wspólne przedsiÄ™wziÄ™cia – należaÅ‚oby zachować odrobinÄ™ lojalnoÅ›ci.
Adw. Magdalena Fertak
Warszawa, 19.III.2013r
(opublikowano: http://e-mida.pl/content/stawki-zast%C4%99pstwa-interes-spo%C5%82eczny )